De verdiende terugkeer van de Dodo (Dé les van 2013)

Verstopt te midden van enkele tientallen andere lessen stond afgelopen in de Volkskrant dé les van 2013: binnenkort kunnen we waarschijnlijk uitgestorven diersoorten weer tot leven wekken.

Het bericht riekt naar Jurassic Park – er is zelfs sprake van dat er een ‘pleistoceenpark’ komt, waar poolonderzoeker Sergej Zimov mammoeten wil laten rondlopen – en naar The Boys from Brazil maar dit paleogenetisch nieuws is toch echt meer ‘science’ dan ‘fiction’. De eerste pogingen tot ‘de-extinctie’ stammen uit de jaren tachtig. Toen brachten Australische onderzoekers van het ‘project Lazarus’ ingevroren DNA van een specimen van een uitgestorven kikkersoort in bij een eitje van een donordier (een naaste verwant van de uitgestorven soort). Inmiddels is de techniek voortgeschreden, en zijn de mogelijkheden om diersoorten uit de dood te laten herrijzen toegenomen.

Een genoom lezen kost bijna niets meer, meldt The Economist/Het Financieele Dagblad in een vooruitblik op 2014, en kan ook DNA afkomstig van opgezette dieren en fossielen worden gebruikt als grondstof. En voorzover dit niet kan, is het wellicht mogelijk genomen zelf te bouwen, door DNA uit het niets te synthetiseren. Het schijnt dat er momenteel wordt geprobeerd een stuk of tien soorten terug te brengen op aarde, waaronder het sympathiekste dier aller tijden, de Dodo (die de Hollanders met de hun kenmerkende ongevoeligheid naar de eeuwige jachtvelden hebben doorverwezen).

Waarom is dit zo’n belangrijke les? Omdat iedere stap richting ‘de-extinctie’ het de hemel op aarde een stap dichterbij brengt.

In de hemel – in het beeld dat we van de hemel hebben, moet ik zeggen – leeft iedereen voort die dat verdient (ieder mens in elk geval, misschien ook ieder dier). Het leven is vaak onrechtvaardig, zo merken de Dodo’s onder ons elk dag opnieuw, maar dankzij de hemel zegeviert uiteindelijk goed toch over kwaad – het is een geruststellende en troostrijke gedachte dat het lijden niet vergeefs is geweest. Ook biedt het ons de kans om fouten uit het verleden te herstellen. Ja, we hebben de aarde flink uitgewoond, maar we kunnen ons leven ten goede keren. Er is nog niets verloren. We mogen dan zondaars zijn, we kunnen ons leven beteren door de soorten die we zo achteloos de nek om hebben gedraaid welkom te heten. De verdiende terugkeer van de Dodo: hemels!

Natuurlijk roept ‘de-extinctie’ vragen op: wat doen we met de Tyrannosaurus Rex?, lopen we geen gevaar dat we straks Hitlertjes gaan klonen?, gaan we straks niet nog slordiger om met de natuur, als we weten dat soorten toch niet definitief uitsterven? – maar dat is niet de les van 2013. Dit jaar biedt een hemelse les, de helse lessen dringen zich een volgend jaar wel weer op.